به گزارش بنکر (Banker)، عبدالناصر همتی که در شبکه اجتماعی کلاب هاوس به پرسش‌های کارشناسان و فعالان اقتصادی پاسخ می‌داد گفت: تصمیم اینکه من سفیر چین شوم گرفته شده بود و ۱۰ روز سفیر چین بودم ولی برای اجلاس سفرا به تهران برگشتم و همان روز دوم رئیس‌جمهوری بنده را خواستند و برای شرایط ارزی مشورت خواستند و ایشان پیشنهاد پذیرش مسئولیت بانک مرکزی را به من دادند.
می‌دانستم که چه سختی‌هایی دارم ولی خوشحال هستم که سختی ۳۲ ماه را تحمل کردم و برای مردم تا حدی که توان دارم خدمت کردم و می‌دانم مردم سختی می‌کشند و تحریم بسیار سخت است و به خاطر اینکه دشمن نتواند اطلاعات بگیرد نمی‌توانم خیلی توضیح بدهم.
دو مشکل در مدیریت بازار
همتی با بیان اینکه در این دوره با پشتیبانی رهبر معظم انقلاب و کل مجموعه دولت توانستیم این پیچ اصلی فشار حداکثری را رد کنیم، افزود: در پایان سال ۹۸ و در سال ۹۹ مشکلاتی پیش آمد که مدیریت بازار ارز را با دشواری همراه کرد. یکی بحث گران شدن نرخ بنزین و دیگری رفتن اسم ایران به لیست سیاه FATF بود.
رئیس کل بانک مرکزی با بیان اینکه در سال ۹۸ مشکل از افزایش نرخ بنزین شروع شد و افزایش قیمت بنزین به نرخ ارز شوک وارد کرد، گفت: اواخر همان سال نیز مباحث مرتبط با اف‌ای‌تی‌اف و ورود به لیست سیاه به‌عنوان شوک‌های سیاسی و روانی بر بازار ارز تأثیر‌گذار بود و لذا بعضاً فشارها و عوامل سیاسی و بیرونی کار را از دست ما خارج کرد.
وی با بیان اینکه در سال ۹۹ اتفاقات زیادی رخ داد که اثر منفی شدیدی بر نرخ ارز گذاشت، ادامه داد: از جمله این اتفاقات، درخواست مکانیزم ماشه توسط امریکایی‌ها بود که با اینکه رأی نیاورد، ولی اثر منفی بر بازار ما گذاشت. همچنین ۱۸ بانک ما تحریم ثانویه شدند که همین امر باعث تشدید شرایط مخرب شد و افزایش انتظارات تورمی را به‌دنبال داشت.
تأثیر انتشار اوراق بر جلوگیری از افزایش نقدینگی
همتی ضمن تأکید براینکه کارگزاری بانک مرکزی توانست ۱۲۵ هزار میلیارد تومان اوراق به فروش برساند، افزود: اگر این اقدام انجام نمی‌شد به تنهایی می‌توانست ۳۲ واحد درصد به نقدینگی اضافه کند که از آن جلوگیری شد.
رئیس کل بانک مرکزی درباره بازار ارز و سیاست‌های ارزی این بانک نیز این‌طور توضیح داد که دخالت بانک مرکزی در بازار ارز و تعیین نرخ را به طور قطعی رد می‌کنم و بانک مرکزی برای ثبات دخالت می‌کند و من اعتقادی به سرکوب نرخ ارز ندارم و نرخ ارز در بازار ثانویه تعیین می‌شود.
همتی با بیان اینکه در سال گذشته ۳۷ میلیارد دلار واردات داشتیم که دو سوم آن توسط صادرات غیرنفتی تأمین شد، افزود: خالص دارایی ارزی بانک مرکزی بر اساس سیاست‌های مدون است و ارزپاشی در این خصوص وجود ندارد.
همتی پیرامون پیوستن به FATF گفت: اگر از من پرسیده بودند حتماً FATF را تأیید می‌کردم ولی من صاحب‌نظر نیستم و جای دیگر باید تصمیم بگیرند.
همتی گفت: تیمی الان در وین هستند که این مسائل را پیگیری می‌کنند و این مسائل را پیگیری می‌کنیم که فقط گفته نشود تحریم بانکی برداشته شد؛ بلکه نحوه استفاده منابع و سایر ابزارها را هم برای رفع تحریم‌ها باید به کار بگیریم.
مبارزه با پولشویی
وی در خصوص مبارزه با پولشویی گفت: در سال ۹۷ چک‌های تضمینی را جمع کردم که میلیاردها تومان را در دوبی خرج می‌کردند و الان در زمینه پولشویی کارهای خوبی انجام شده است و به‌تدریج سیستم ما بهتر می‌شود؛ نمونه آن هم شرط‌‌بندی و قمار است که سامانه‌ها به‌سرعت عمل می‌کنند و در آینده نزدیک خبرهای خوبی را از کنترل‌های پولشویی ارائه خواهم داد.
دیگر اضافه برداشت نداریم
همتی در ادامه در‌خصوص بدهکاران بزرگ بانکی گفت: ۱۱ بدهکار بزرگ بانکی ۹۰ هزار میلیارد تومان بدهی دارند که البته متعلق به اکنون نیست؛ پس ساختار عظیمی در سیستم بانکی ما شکل گرفته که رئیس کل بانک مرکزی نمی‌تواند به تنهایی آن را مدیریت کند؛ اما اکنون با اختیاراتی که از سران سه قوه به بانک مرکزی داده شده است، مؤسسات ناتراز در کنترل قرار گرفته‌اند؛ این در حالی است که اکنون دیگر اضافه برداشت در کشور نداریم و ۸۰ هزار میلیارد تومان در نیمه دوم سال ۹۷ اضافه برداشت داشتیم اما اکنون برخی از مؤسسات دیگر به نقطه سخت ناترازی رسیده‌اند؛ پس زمان نیاز داریم.
همتی گفت: تا زمانی که بانک‌ها را بتوان به صراط مستقیم آورد، ۵ سال زمان نیاز داریم؛ اما در مسیر هستیم و بخش مهمی از وقت رئیس کل بانک مرکزی روی این موضوع متمرکز شده است که نمونه آن هم ادغام بانک‌های نیروهای مسلح است. پس ما در حال کار روی این موضوع هستیم؛ اما خیلی از مشکلات ساختاری اقتصاد ایران ناشی از بانک‌ها است ولی خیلی از تولید و پیشرفت کشور نیز مرهون نظام بانکی است.
بسته جدید ارزی مشکلات صادرکنندگان را حل می‌کند
رئیس کل بانک مرکزی ادامه داد: تقریباً ۶.۵ میلیارد دلار ارز صادراتی به چرخه اقتصاد کشور بازنگشته است. دوسوم تأمین واردات ما در کل کشور را صادرات غیرنفتی تأمین می‌کند و ما هیچ‌وقت صادرات را سرکوب نکردیم.
وی افزود: بسته ارزی ما بستگی به شرایط خاص تغییر کرد و خیلی هم به آن ایراد گرفتند ولی شرایط و نیازهای کشور تغییر یافت و بر این اساس منجر به تغییر شد؛ البته این بسته آخر که اصلاح شد، خیلی از مسائل مرتبط با صادرکنندگان را حل خواهد کرد؛ این در حالی است که صادرکنندگان و واردکنندگان بدون ارتباط با بانک مرکزی کار خود را انجام می‌دادند و به‌طور میانگین ۴۵ میلیارد دلار ارز هم به کشور برمی‌گشت؛ اما اکنون که دوسوم تأمین ارز از طریق صادرات است؛ باید اصلاحات را انجام داد و با جهت‌گیری‌های خاص منجر به تنوع صادراتی و رونق تولید شود.
رئیس کل بانک مرکزی در ادامه به ارز ۴۲۰۰ تومانی اشاره و تصریح کرد: منکر مشکلات ارز ۴۲۰۰تومانی نیستم، بنده از اول هم با آن مخالف بودم؛ ولی برای کالاهای اساسی تابع سیاست دولت هستیم، البته مشخص بود که در توزیع به‌دلیل عدم وجود شبکه‌های قوی مشکلات رانتی به‌وجود می‌آید؛ ولی از زمانی که بین ارز دولتی و بازار آزاد فاصله زیاد شد، صرفه اقتصادی آن برای برخی بیشتر شده است. قانون بودجه امسال در مورد ارز ۴۲۰۰ تومانی گفته شده است که مابه‌التفاوت نرخ ارز بعد از حذف ارز دولتی به مردم داده شود.
همتی درباره نرخ سود هم گفت: من با وزیر اقتصاد هماهنگ و روزانه با هم در تماس هستیم؛ بر‌اساس قانون کمیته بند ک داریم که نرخ سود و اوراق را در آنجا مورد توافق قرار می‌دهیم؛ اما نرخ سود بانکی نیز در شورای پول و اعتبار با حضور رئیس سازمان برنامه و بودجه و وزیر اقتصاد تعیین می‌شود؛ در این حوزه هم تخلفی نمی‌بینم که بانک مرکزی تنهایی کار کند. تلاش داشتم که به بازار سرمایه کمک کنم و اعتقاد هم به رشد و توسعه آن دارم.
رئیس کل بانک مرکزی ادامه داد: نامه‌ای به رهبری نوشتم و ایشان هم به رئیس مجلس ارجاع دادند؛ اما در این نامه من خواستار حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی نشدم؛ بلکه نوشتم هر زمانی که می‌خواهید حذف ارز را انجام دهید، همان روز آن را انجام دهید؛ چرا که وقتی سه ماه قبل از سال جدید اعلام می‌کنید که ارز ۴۲۰۰ تومانی حذف می‌شود در بازار اثر منفی خواهد داشت؛ ۳۰ هزار تن تقاضای روغن بالا رفته است؛ چرا که در بودجه اعلام شده بود که ارز حذف می‌شود پس گرانی هم از همان جا آغاز شد.
مخالف ارز ۴۲۰۰ تومانی هستم
وی با بیان اینکه سیاستگذاری ارز ۴۲۰۰ تومانی باید در دولت صورت گیرد، گفت: من هم مخالف ارز ۴۲۰۰ تومانی بودم به‌عنوان رئیس کل بانک مرکزی هم نمی‌توانم خارج از مجموعه تصمیمات اقتصادی کشور عمل کنم؛ اما به‌عنوان فردی، با این ارز مخالف هستم.
نرخ ارز را بازار تعیین می‌کند
همتی گفت: اگر عرضه ارز در بازار زیاد شود، نرخ کاهش می‌یابد؛ قیمت را هم بازار تعیین می‌کند؛ اما بانک مرکزی طرفدار ثبات بازار ارز است. البته سال ۹۹ به خاطر انتظارات تورمی که اوایل سال ایجاد شد و مطالبی مطرح شد که همه انتظار رشد ۱۰۰ درصدی نقدینگی داشتند، به خاطر انتظارات عجیبی بود که در جامعه ایجاد شد و نرخ رشد پول در مرداد به ۸۸ درصد رسید که نشان از سیالیت پول دارد.
وی افزود: این انتظارات تورمی را شکل داد و مجموعه این اتفاقات سبب شد که انتظارات در بازار سهام بالا رود و خیلی از تحلیلگران بازار سرمایه، سهام را با دلار ۶۰ هزار تومانی تحلیل کردند.
در مورد نرخ بهره اطمینان می‌دهم که اقدامی نمی‌کنم که بازار سرمایه به‌هم بخورد.
همتی گفت: در‌مورد تغییر نرخ بهره نیز تصمیم نگرفتم، اما اگر در مورد تورم توانستیم رقم را کاهش دهیم، نرخ بهره را هم تغییر می‌دهیم. اما در مورد نرخ بهره بازار بین بانکی نیز به‌صورت جدی کنترل‌های لازم را می‌کنیم تا نرخ بازار بین بانکی بالا نرود.
امیدوارم بتوانیم تورم را کنترل کنیم
وی افزود: راجع به فین تک‌ها کارهای خوبی را شروع کردیم و قطعاً از فین تک‌ها حمایت جدی خواهیم کرد. امیدوارم بتوانیم رشد اقتصادی را افزون کنیم و تورم را کنترل نماییم. بانک مرکزی در شرایط عادی کار نمی‌کرد که همه انتظارات را بتوان پاسخ داد؛ اما فشار حداکثری ابرقدرت‌ها را شکست دادیم. درآمد ارزی ما یک نهم میانگین سالیان سال شد و بانک مرکزی وظایف خیلی مهم دیگری دارد. به گفته همتی، نزدیک ۱۵ میلیارد دلار از ارزی که در نیما عرضه شده، واردات در مقابل صادرات خود یا دیگران است؛ بانک مرکزی اجازه داده است واردات در مقابل صادرات صورت گیرد.
وی افزود: ما برای نیما سقف نداریم و در یک مقطع دوستان می‌خواستند تست کنند، مسأله را امتحان کردند که سقف قرار داده شد؛ این در حالی است که خرید و فروش ارز تحت‌الشعاع برخی از موارد است. در تعامل با صادرکنندگان و اتاق بازرگانی می‌توان کار را پیش برد. همتی گفت: در گمرک اعتقاد داشتند که نرخ پایه صادرات بالا است و وزیر اقتصاد و گمرک تصمیماتی گرفتند و نرخ پایه را بین ۲۰ تا ۳۰ درصد کاهش دادند؛ پس یک دلیل کاهش این است و صادرات قبلی واقعی نبوده است. از شش ماه اول سال نرخ خیلی از صادرات مهم مثل فولاد و پتروشیمی و فرآورده‌های نفتی کاهش جدی یافته است که اثر خود را در صادرات گذاشته است. امیدواریم که در سال ۱۴۰۰ صادرات کاهشی نباشد.
