در تیرماه مجوز افتتاح سپرده‌گذاری دوساله صادر شد و نرخ سود آن به ۱۸ درصد افزایش یافت. درحال‌حاضر، زمزمه‌هایی از سود بانکی ۲۲.۵ و حتی ۲۵ درصد هم به گوش می‌رسد.
دلیل این افزایش نرخ سود بانکی را کنترل تورم اعلام کرده‌اند اما با افزایش نرخ سود بانکی تورم مهار نخواهد شد چراکه تورم در حال‌حاضر از نوع رکودی است. به زبان ساده‌تر، افزایش قیمت‌ها در اثر تقاضای بیشتر برای خرید کالا و خدمات مصرفی نیست، بلکه تورم به‌دلیل کاهش عرضه و کمبودهایی است که واقعا وجود دارد و این بدان معناست که افزایش نرخ بهره بانکی نتیجه‌بخش نبوده و تورم را مهار نخواهد کرد.
از سویی افزایش نرخ سود بانکی یعنی تشویق مردم به پس‌انداز بیشتر و همیشه و در همه جای جهان پس‌انداز و سرمایه‌گذاری رابطه معکوس با یکدیگر دارند. با افزایش نرخ سود بانکی مردم علاقه بیشتری به پس‌انداز در بانک پیدا خواهند کرد، چون در مقابل بازار سهام که ریسک دارد، سود بدون ریسک بیشتری نسبت به قبل به‌دست می‌آورند و این به معنای خروج نقدینگی از بازار است که در نتیجه ضربه سهمگینی به بدنه بازار وارد خواهد آمد و شرکت‌ها پول کمتری برای تولید در اختیار خواهند داشت.
ضربه دیگری که افزایش سود بانکی به بازار سرمایه وارد خواهد کرد، افزایش نرخ تسهیلات است. وقتی نرخ تسهیلات بیشتر شود شرکت‌ها تمایل کمتری به گرفتن وام پیدا می‌کنند و واضح است نتیجه آن کاهش تولید خواهد بود. با کاهش تولید سودآوری شرکت‌ها کمتر می‌شود و به‌دنبال آن قیمت سهام آنها کاهش پیدا خواهد کرد.
بنابراین افزایش نرخ سود بانکی باعث کاهش رشد اقتصادی خواهد شد و کشور را بیش از پیش به رکود خواهد برد. کاهش رشد اقتصادی یعنی افزایش نرخ بیکاری. وقتی بیکاری در کشور افزایش پیدا کند، دولت مجبور است منابع بیشتری برای مقابله با بیکاری صرف کند و در نتیجه حمایت کمتری از تولیدکنندگان خواهد داشت. فراموش نکنیم که بازار سرمایه نبض اقتصاد هر کشور است چراکه سهام بزرگ‌ترین شرکت‌ها و تولیدکنندگان کشور در بازار سرمایه داد و ستد می‌شود.
پس ضربه به تولیدکننده یعنی ضربه به بدنه بازار سهام. برعکس، هرقدر بازار سرمایه رونق بیشتری داشته باشد، نقدینگی‌های سرگردان جامعه به سمت بازار سرمایه و تولیدکنندگان سوق پیدا می‌کنند و چرخ اقتصاد کشور راحت‌تر می‌چرخد. رکود بازار سهام پیامدهای منفی دیگری نیز به‌دنبال خواهد داشت که از آن جمله می‌توان به رشد بازارهای موازی نظیر ارز و خودرو اشاره کرد که عملا هم تجربه کردیم و دیدیم که از ۲۰ مرداد به بعد که بازار سرمایه اصلاح شدیدی را تجربه کرد، قیمت‌ها در بازارهای موازی به‌صورت سرسام‌آوری رشد کردند.
چنین وضعی قطعا به نفع هیچ‌کس نیست و اوضاع معیشتی مردم را سخت‌تر خواهد کرد. بنابراین باید امیدوار بود این اتفاق رخ ندهد، چون به‌دلایلی که گفته شد ضربه بدی بر بدن نیمه جان بازار سرمایه وارد خواهد کرد.
البته خوشبختانه یکی از ویژگی‌های اصلی بازار سرمایه تنوع شرکت‌ها و محصولات است. یک سرمایه‌گذار خبره برای هر دوره و هر شرایطی می‌تواند در بازار سهام فعالیت داشته باشد.
توصیه‌ای که می‌توان به فعالان بازار سرمایه داشت این است که اگر نرخ سود بانکی افزایش یافت به سمت سهام شرکت‌هایی بروند که رونق یا رکود اقتصادی اثر چندانی بر آنها ندارد البته این یک پارامتر برای انتخاب سهم یا صنعت برای سرمایه‌گذاری است و مسلما باید پارامترهای بیشتری را در نظر داشت تا در نهایت به یک جمع‌بندی کلی و تصمیم پرسود رسید.
*سارا فلاح – کارشناس بازار سرمایه
