روند جدیدی که برخی افراد و جریانات مخالف برجام یا به ناچار یا به دلیل کسب تجربه در پیش گرفته‌اند، امیدوار‌کننده است.
آقایان در دولت و مجلس اصولگرا به این نتیجه رسیدند که بهتر است مسائل و مشکلات با کشورهای منطقه حل و فصل شود، همچنین با غرب مذاکره و زمینه تبادلات زندانی فراهم شود، با آژانس انرژی هسته‌ای گفت‌وگوهای سازنده‌ای صورت گیرد، مذاکرات محرمانه‌ای با امریکا انجام گیرد و توافق موقتی اجرایی شود.
اما علی‌رغم این گزاره‌ها، دولت و مجلس و سایر مسوولان به خوبی می‌دانند اگر همه این تلاش‌ها منجر به رفع تحریم‌های بانکی نشود و ایران نتواند از نقل و انتقالات بانکی بهره‌مند شود، همه این گفت‌وگوها، گشایش‌ها و بهبود‌ها فایده‌ای نخواهد داشت.
پیوستن ایران به شانگهای و بریکس و… هرچند خوب است اما در اسناد مبادله شده میان ایران و این سازمان‌های ذکر شده که ایران نباید تحریم سازمان ملل متحد و… باشد و باید قواعد بین‌المللی را رعایت کند.
به این دلیل است که چینی‌ها و روس‌ها و… اعلام کرده‌اند تا زمان پیوستن ایران به FATF حاضر به همکاری مشترک و سرمایه‌گذاری در ایران نیستند. بنابراین مسوولان دولتی به این نتیجه رسیده‌اند که به هر قیمتی باید روند عملیاتی ساختن FATF فراهم شود.
حتی قبل از سفر رییسی به سازمان ملل شایعاتی هم مطرح شد که رییس‌جمهوری در دیدار با رهبری جمع‌بندی‌ها را خدمت ایشان مطرح کرده است.
در واقع اشاره شده که سود پیوستن به اف‌ای‌تی‌اف بیشتر از ضررهای احتمالی آن است و از رهبر انقلاب خواستند که دستور دهد مجمع تشخیص دوباره بحث پذیرش اف‌ای‌تی‌اف را در دستور کار قرار دهد.
در ادامه هم عنوان شد که ظاهرا رهبری با این درخواست موافقت کرده و قرار شد تا موضوع دوباره در دستور کار قرار بگیرد.
قبلا دو نفر از اعضای مجمع تشخیص مصاحبه کردند و سه‌شنبه هم مجید انصاری در گفت‌وگویی اعلام کرده بود، این افراد و جریانات فهمیده‌اند اشتباه کرده‌اند و دیگر لازم نیست معرکه گرفته شود و به این مخالفان برجام و FATF انتقاد شود که چرا در زمان دولت قبل تا این اندازه مخالفت می‌کردند اما امروز از آن دفاع می‌کنند.
بدون پیوستن به FATF لغو تحریم‌ها فایده ای ندارد
این مصاحبه آقای انصاری موضوع بسیار مهمی است و تصویری از آسیب‌های ایران به دلیل رویکردهای جناحی و سیاسی را نمایان می‌کند. ایران اگر در زمان دولت روحانی عضویت FATFرا پذیرفته بود، امروز می‌توانست با بانک‌های درجه دو روسی و چینی و هندی و برخی بانک‌های دیگر همکاری داشته باشد.
در این صورت اقتصاد ایران شرایط بسیار متفاوتی را با امروز داشت. مشکل این است که امروز حتی امکان ارتباط و همکاری با بانک‌های کوچک و درجه 2 هم وجود ندارد.
بنابراین اگر مجموعه تلاش‌های صورت گرفته منجر به حل مشکل نقل و انتقال بانکی نشود، فایده‌ای ندارد. حتی لغو تحریم‌ها، احیای برجام و… بدون پیوستن به FATF فایده‌ای ندارد. برای از لیست سیاه بیرون آمدن از FATF هم یک سال زمان نیاز است.
به نظرم در حال حاضر ایران آماده مذاکرات است اما طرف مقابل سر میز گفت‌وگو نمی‌آید. هر زمان شرایط فراهم شود و غرب پای میز مذاکره بنشیند و روند قبلی مذاکرات عراقچی دنبال شود، ظرف یک ماه می‌توان برجام را احیا کرد.
اما از آنجا که احیای برجام کمکی به نقل و انتقال بانکی نمی‌کند، عاقلانه آن است که ابتدا دو بخش مانده از FATFپذیرفته شود و روند بازگشت از لیست سیاه استارت بخورد. در این مرحله ایران در لیست خاکستری قرار می‌گیرد و سپس تلاش برای خارج شدن کامل از لیست سیاه آغاز می‌شود.
بنابراین قبل از احیای برجام و پایان دادن به تحریم‌ها، پیوستن به FATF، عضویت در بریکس و شانگهای و… ایران باید زمینه پیوستن به FATFرا فراهم سازد تا بتواند از منابع مذاکرات خود بهره‌مند شود.
در غیر این صورت، ایران باید آسیب‌ها و ضررهای بسیاری را متحمل شود و گفت‌وگوهای بی‌ثمری را با غرب ادامه دهد. مجموعه مذاکرات، گشایش‌ها و… زمانی ارزشمند است که روند عضویت ایران در FATF محقق شود.
