به گزارش بنکر (Banker)، حال یکی از پرسش‌های اصلی این است که با این میزان افت و در صورتی که روند بازار برای مدتی به همین شکل باقی بماند، نقدینگی که طی پنج ماهه سال وارد بازار سرمایه شده چه واکنشی نشان خواهد داد؟ آیا راه بازارهای موازی و رقیب را می‌گیرد؟ و دراین صورت چه تأثیری خواهد داشت؟
طبق اعلام رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار از ابتدای سال‌جاری تا پایان مرداد 110 هزار میلیارد تومان نقدینگی جذب بازار سهام ایران شده است که مقایسه آن با مجموع 35 هزار میلیارد تومانی که درکل سال گذشته وارد این بازار شده حکایت از جهش قابل توجه در جذب نقدینگی توسط بورس است.
با این حال سهم تازه واردان بورسی از این حجم نقدینگی زیاد نیست. براساس آمارها میانگین سرمایه وارد شده به بورس توسط تازه واردها به طور متوسط به 10 تا 15 میلیون تومان می‌رسد. یعنی همین سهامدارانی که صف‌های فروش را درکنار حقوقی‌های بازار تشکیل داده‌اند.
واقعیت این است درصورتی که شرایط به گونه‌ای پیش رود که بازار سهام جذابیت‌های خود را برای سرمایه‌گذاران از دست بدهد و این موضوع باعث خروج تدریجی نقدینگی از این بازار شود، به طور قطع شاهد آثار و تبعات منفی قابل توجهی در سایر بازارها خواهیم بود. چرا که نقدینگی سرگردانی که در دست مردم است به طور طبیعی باید میان بازارهای ارز، طلا، خودرو، مسکن، سپرده بانکی و سهام، یکی را انتخاب کند.
این درحالی است که شرایط موجود در سایر بازارها به گونه‌ای است که ریسک ورود را بالا برده است. هم‌اکنون دولت با برنامه‌هایی که در دستور کار دارد، در صدد خروج و حذف سفته بازان از این بازارها است. برهمین اساس ضمن اینکه چشم‌انداز روشنی از صعود نرخ ارز و به‌دنبال آن طلا وجود دارد، ابزارهای مالیاتی یکی از موانع اصلی برای ورود به این بازارهاست. خرید ارز و طلا نیازمند ارائه کارت ملی است که تمام اطلاعات خریدار در سیستم‌های تعریف شده ثبت می‌شود. درهمین راستا اخیراً رئیس اتحادیه طلا و جواهر کشور از برنامه دولت برای دریافت مالیات از خریداران بیش از یک سکه خبرداده است و برهمین اساس ارائه کارت ملی برای خرید طلا الزامی می‌شود.
از سوی دیگر در بازار مسکن علاوه براینکه نقدشوندگی بازارهایی مانند ارز، طلا و سهام را ندارد، ورود به آن به نقدینگی بالایی نیاز دارد که از عهده سرمایه گذاران خرد خارج است. در بازار خودرو نیز به‌دلیل محدودیت‌های تولید بازار سفته بازی اشباع شده است و بازار در رکود به سرمی برد. با این حال در بازارپول و سپرده‌های بانکی بررسی مانده سپرده‌های بانکی نشان می‌دهد که روند رو به افزایش است. به طوری که در فروردین ماه نسبت به ماه مشابه سال قبل و ماه قبل از آن به ترتیب 33.3 و 2.2 درصد و در اردیبهشت ماه این میزان رشد به ترتیب 34.1 و 5.2 درصد بوده است و درنهایت مانده سپرده‌های بانکی را به 2857 هزار میلیارد تومان رسانده است. طبق معمول همواره سرمایه‌گذاران ریسک گریز سپرده‌گذاری در بانک‌ها را که نرخ سود ثبات و مطمئنی دارد انتخاب می‌کنند و سرمایه‌گذاران ریسک پذیر به سایر بازارها برای کسب بازدهی بالاتر جذب می‌شوند.
آیا نقدینگی از بورس خارج می‌شود؟
حال باید دید افت روزهای اخیر بازار سهام تا چه حد به خروج نقدینگی از این بازار منجر می‌شود. این درحالی است که کارشناسان بازار سرمایه اعتقاد دارند که این میزان افت به خروج نقدینگی از بورس منجر نمی‌شود.
درهمین زمینه حمید میرمعینی کارشناس بازار سرمایه در گفت‌و‌گو با «ایران» اعتقاد دارد: سایر بازارها درکوتاه‌مدت از افت روزهای اخیر بورس تأثیر نمی‌پذیرند. به گفته وی، همان عاملی که باعث محدود شدن رشد بازار سهام شده تهدیدی برای سایر بازارها محسوب می‌شود.
وی توضیح داد: طی ماه‌های اخیر منشأ رشد شاخص‌های قیمتی درتمام بازارها رشد نرخ ارز بوده که بورس نیز درکنار حجم بالای نقدینگی به این عامل واکنش نشان داد.
میرمعینی ادامه داد: یکی از مهم‌ترین عواملی که در آینده بازارها تأثیر خواهد داشت، توافق 25 ساله ایران و چین است که نگرش سرمایه‌گذاران را به طور کامل تغییر خواهد داد. اگر این توافق اجرایی شود رشد نرخ ارز در کشور کنترل می‌شود که روی بورس و سایر بازارها مؤثر است.
وی تصریح کرد: در صورتی که این توافق عملیاتی شود، محدودیت‌های درآمدهای نفتی و غیرنفتی و مهمتر از آن ورود ارز به کشور تا حدود زیادی برطرف می‌شود و تأمین منابع مالی را آسانتر می‌کند. از سوی دیگر این توافق با ورود سرمایه‌گذاری خارجی به کشور باعث بهبود وضعیت بخش‌های واقعی اقتصاد می‌شود.
این کارشناس بازار سرمایه تأکید کرد: بازار سرمایه از این توافق تأثیرات مختلفی می‌گیرد. هرچند کاهش نرخ ارز اثر منفی روی شاخص می‌گذارد ولی بهبود شرایط اقتصادی و رشد واقعی آن به رشد بورس کمک می‌کند.
وی اضافه کرد: در شرایط فعلی هیچ نشانه‌ای از خروج نقدینگی از بورس مشاهده نمی‌شود. هرچند دراین مدت ارزش بازار بورس کاهش قابل توجهی پیدا کرده است اما به معنای خروج پول از بازار نیست چرا که به ازای هر فروش سهام خریدی انجام می‌شود و تنها منشأ سرمایه تغییر می‌کند. با این حال به‌دلیل کاهش قیمت سهام بسیاری از شرکت‌ها ارزش بازار تبخیر شده است.
میرمعینی درپایان گفت: درحالی که منشأ رشد بورس درماه‌های اخیر نقدینگی و رشد نرخ ارز بوده در سایر بازارها به‌دلیل اینکه حجم معاملات بسیار پایین بوده دلیل اصلی رشد نرخ ارز بوده است.
نقد شوندگی سایر بازارها پایین است
همچنین ارسلان محتشم امیری کارشناس بازار سرمایه درگفت‌و‌گو با «ایران» گفت: با وجودی که شاخص کل بورس در روزهای گذشته افت داشته است، اما این موضوع باعث خروج نقدینگی از این بازار نمی‌شود.
وی افزود: این موضوع دو علت اصلی دارد که یکی مقطعی بودن افت بورس در روزهای اخیر است به طوری که پیش‌بینی‌های تخصصی نشان می‌دهد که بورس درکوتاه مدت به مدار عادی خود بازگردد. بنابراین سهامداران بخصوص حرفه ای‌ها با این نوع نوسانات آشنا هستند و حتی از این فرصت برای سودآوری و خرید سهم‌هایی که افت قیمت داشته استفاده می‌کنند.
وی ادامه داد: عامل دیگری که مانع از خروج نقدینگی از بورس می‌شود به شرایط بازارهای موازی ارتباط دارد. هم‌اکنون دولت با ابزارهای مختلفی بازارهای ارز و طلا را کنترل می‌کند و هرینه ورود به این بازارها برخلاف گذشته افزایش یافته است. در مابقی بازارها نیز مانند مسکن نقدشوندگی پایین است درحالی که در بورس سهامدار می‌تواند بسرعت سرمایه خود را نقد کند در بازارهایی مانند مسکن و خودرو این فرآیند زمانبر است.
این کارشناس بازار سرمایه درادامه اظهارکرد: یکی از دلایلی که به رشد شتابان بورس کمک کرد شیوع کرونا بود که باعث شد تا به یک باره تقاضای آنلاین برای خرید و فروش سهام افزایش یابد.
*سیاوش رضایی
