همزمان با افزایش نرخ تورم در ایران در هر دوره و هر دولتی موضوع حذف ۴ صفر یا ۳ صفر، مطرح میشود.
در واقع دولتها تصور میکنند با یک چنین تصمیمی میتوانند کمی از شدت و حدت تورم حداقل در ظاهر جلویگیری کنند، اما آیا واقعا اینگونه است و حذف صفر از پول ملی ایرانیان باعث تقویت ارزش پول ملی شده و کمکی به اقتصاد ایران میکند؟
مساله این است که حذف صفر از مقابل اسکناسهای ایران، نه باعث مهار تورم میشود نه ارزش پول ملی را تقویت میکند، نه ارزش خارجی پول ایران را بهبود میبخشد، نه اشتغالی ایجاد میکند و نه رشد اقتصادی را تقویت میکند!
حتی از نظر من ممکن است تبعات منفی قابل توجهی هم در اقتصاد به جای بگذارد، چون در اقتصاد ایران موضوع انتظارات و شکل ظاهری اقتصاد، اثرات عینی در وضعیت اقتصادی دارد.
چرا ۴ صفر حذف شود؟
اساسا باید پرسید چرا ۴ صفر حذف شود و چرا ۶ صفر و ۳ صفر و… حذف نشود؟ در زمان احمدینژاد که تازه تکانههای تورمی ایجاد شده بود، صحبت از حذف ۳ صفر بود، امروز که تورم بیشتر است، مسوولان میخواهند ۴ صفر را حذف کنند.
ممکن است، مدتی بعد که اوضاع تورم بدتر شد، مسوولی بخواهد ۶ صفر را حذف کند! بررسی ماهوی نظام تصمیمسازیهای اقتصادی کشورهایی مانند ترکیه و آرژانتین و… که دست به حذف صفر از پول ملی خود زدند نشان میدهد این کشورها قبل از این اقدام دست به اقدامات و اصلاحاتی در اقتصاد زدند که زمینه حذف صفر را فراهم کردند.
به عبارت روشنتر، حذف صفر از پول ملی به تنهایی واجد هیچ ویژگی مثبت در اقتصاد نخواهد بود. تنها یک آرایش ظاهری و زیباسازی سطحی است.
وقتی خانهای کوبیده و ساخته شد، سپس زیرسازی و روسازی به درستی انجام شد و برقکشی و بتونکاری و گچبری آن کامل شد، تازه در آخرین مرحله گفته میشود باید حیاط نیز موزاییک شود و درخت و گل کاشته شود. اینکه فردی ابتدا زمینی را بخرد و در آن گل بکارد و حیاطش را موزاییک کند، اشتباه و بیفایده است.
در مورد حذف صفر هم زمانی ایران باید دست به یک چنین اقدامی بزند که نرخ تورم در اقتصاد به ۵ الی ۶درصد رسیده باشد و شاخصهای اقتصادی در مسیر رشد باشد.
سرمایهگذاری داخلی و خارجی به مرحلهای رسیده باشد که سرمایهگذاران خارجی هم با اعتماد راهی ایران شوند و سرمایهگذاری کنند.
در یک چنین شرایطی است که حذف صفرها میتواند سر و شکل مناسبی به اقتصاد بزند. نه مانند اقتصاد فعلی ایران که متوسط نرخ تورم در آن بالای ۴۰درصد است، نرخ اشتغال پایین است و درآمد سرانه نزولی شده است.
در این شرایط حذف صفر بدون انجام اصلاحات بیفایده است. من مخالف یک چنین ظاهرسازیهای بیهودهای هستم.
قبل از این تصمیم ایران باید اصلاحات زیربنایی اقتصادی را در دستور کار قرار دهد. البته این تصمیم ماحصل تصمیمات وزرای قبلی است و وزیر اقتصاد فعلی در آن نقشی ندارد.
تغییر واحد پول هم مطرح نیست
حذف صفر از اسکناسها فقط یک تغییر مقطعی ایجاد میکند. از شنیدهها پیداست که حتی تغییر واحد پول هم مطرح نیست و فقط بحث صفر از اسکناس مطرح شده است.
بدون تردید پس از مدتی با رشد تورم دوباره اوضاع مانند قبل میشود. اگر قرار است این نوع تصمیمات انجام شود، بهترین زمان برای تغییر واحد پولی کشور است. یعنی به جای یک دهم، یک صدم واحد پولی را تعریف کنیم.
واحد پول ملی ایرانیان تومان شود
همه کشورها یک واحد پولی مشخص دارند و یک واحد یک صدم. مثلا یک دلاری معادل ۱۰۰ سنت است.
درهم هم همینطور، یورو هم همینطور و پوند هم به همین شکل. واحد پول کشور امریکا، دلار است و سنت برای اقلام خرد استفاده میشود.
برای ایران اما برعکس است. از ابتدای تشکیل بانک مرکزی، واحد پولی ایران ریال شده، اما مردم به صورت خودجوش، ۱۰ ریال را یک تومان کردهاند.
اساسا تومان، واحد پولی ما نیست و مرتبط به فردی به نام تومانیان است که نهادهای پولی ایران را ساماندهی کرد (برخی میگویند تومان مربوط به دوران مغول است).
راهکار درست این است که واحد پول ملی ایرانیان تومان شود و بعد هر تومان ۱۰۰ ریال درنظر گرفته شود، بنابراین ایران قبل از یک چنین اقداماتی برای حذف ۴ صفر باید اصلاحات مالی را در دستور کار قرار دهد. تازه پس از آن اقدام به تغییر واحد پولی و بهروز آوری آن کند.
بدون انجام این مراحل، حذف ۳ صفر یا ۴ صفر یا حتی حذف ۶ صفر، دردی را از اقتصاد ایران دوا نمیکند.
مانند خودرویی میشود که مشکل موتوری و گریبکس و… داشته باشد اما صاحب آن زیر خودرویش رینگ اسپرت بیندازد. یک چنین زیباسازی، نه تنها جذاب نیست، بلکه مشکلات بسیاری هم ایجاد میکند.
دیدگاهها